खान्देश माझा

विसरू नको रे आई-बापांना, झिजवली त्यांनी काया आई-वडील म्हणजेच परमेश्वराचे प्रत्यक्ष अवतार. त्यांच्या आपल्यावरील उपकारांचे वर्णन शब्दांत करता येणे अशक्य आहे. आपल्या बालपणापासून ते आजपर्यंत, आपल्या प्रत्येक सुखासाठी झटणारे आणि कधीच स्वतःसाठी न जगणारे आई-वडील, ही आपल्याला लाभलेली सगळ्यात मोठी संपत्ती आहे. त्यांच्या झिजलेल्या हातांतील रेषा आणि थकलेल्या पावलांतील सच्चेपणा, हे त्यांच्या त्यागाचे व कष्टाचे प्रतिक आहे. आपल्या बालपणी आपल्याला हसवत उंच उचलणारे, आपल्या लहानशा इच्छांनाही प्राधान्य देणारे, शाळेच्या फी भरण्यासाठी राबणारे हेच आपले आई-वडील. आपल्या सुखासाठी ते आयुष्यभर कष्ट करतात. आईचे वात्सल्य आणि वडिलांचा आधार यावरच आपल्या आयुष्याचा डोलारा उभा आहे. मुलांना चांगले शिक्षण मिळावे, त्यांचे जीवन उज्ज्वल व्हावे, हीच आई-वडिलांची एकमेव इच्छा असते. स्वतःच्या इच्छा बाजूला सारून, कधी स्वतःच्या पोटापाण्याचा त्याग करून, तर कधी स्वतःच्या आरोग्याकडे दुर्लक्ष करून, ते आपल्याला मोठे करतात. त्यांच्या कष्टांचे चीज झाले की त्यांच्या डोळ्यांत समाधानाचे अश्रू येतात. मात्र मुलांनी त्यांना विसरले...

क्षमा: संघर्षांमधील शांततेचा संदेश सूड घेणे ही एक भावना आहे, जी आपल्या मनातील राग, अपमान किंवा दिलेल्या वेदनांना व्यक्त करण्यासाठी उफाळून येते. मात्र, या सूडाच्या भावनेचा आनंद केवळ काही क्षण टिकतो. त्यानंतर उरते ती अस्वस्थता, द्वेष आणि सततचा संघर्ष. याउलट, क्षमा ही भावना जीवनातील एका विरोधकाला मैत्रीत बदलण्याची अद्भुत ताकद बाळगते. क्षमा करणे सोपे नसते; त्यासाठी मोठ्या हृदयाची गरज असते. कधी कधी दुसऱ्याने दिलेल्या वेदना इतक्या खोल असतात की त्या विसरणे कठीण होते. परंतु क्षमा करण्याचा विचार केला, तर आपल्या मनावरील ताण हलका होतो आणि जीवन अधिक आनंददायी होते. सूड घेणे म्हणजे आगीत आगीने प्रतिउत्तर देण्यासारखे आहे, जिथे दोन्ही बाजू जळून जातात. मात्र, क्षमेमुळे ही आग विझते आणि शांततेची ज्योत प्रज्वलित होते. जेव्हा आपण दुसऱ्याला माफ करतो, तेव्हा आपण फक्त त्या व्यक्तीला नाही, तर स्वतःलाही मोकळं करत असतो. सूडाच्या भाराखाली जगणं म्हणजे स्वतःच्या आनंदावरच वाळवंट निर्माण करणं. पण क्षमेमुळे मन फुलांच्या बागेसारखं सुंदर आणि सुगंधी होतं. महात्मा गांधींचं जीवन हे क्षमेचं सर्वोत्तम उदाहरण आहे. ...

सोपान महाजन: संघर्षाची आणि यशाची प्रेरणादायी कथा धरणगावच्या एका सामान्य कुटुंबात जन्म घेतलेल्या सोपान महाजन यांची कथा ही मेहनत, संघर्ष आणि यशाची प्रेरणा देणारी आहे. त्यांचे वडील भाजीपाल्याचे विक्रेते होते आणि घरातील आर्थिक स्थिती अतिशय नाजूक होती. अशा परिस्थितीत सोपान यांनी आपल्या जीवनाचा प्रारंभ केला. त्यांच्या बालपणात अनेक आव्हानं होती, पण त्यांचे शिक्षण आणि जीवन यासाठी त्यांनी कधीही हार मानली नाही. घरची परिस्थिती अत्यंत कठीण होती, तरीही सोपान यांनी शिक्षण आणि कुटुंबाचा पालनपोषण यामध्ये संतुलन साधलं. ते शाळेत शिकत असतानाच, घरचं आर्थिक भार कमी करण्यासाठी ते काम करत होते. त्यांचा दृढ निश्चय होता की, शिक्षणासाठी त्यांनी सर्व काही करून दाखवायचं आहे. त्याच जिद्दीमुळे त्यांनी दहावीपर्यंतचं शिक्षण पूर्ण केलं आणि कठीण काळातही कधीही स्वत:ला थांबवलं नाही. सोपान महाजन यांचा खरा संघर्ष त्या वेळी सुरु झाला जेव्हा त्यांनी धरणगाव येथील ओम साई कलेक्शनमध्ये काम सुरु केलं. अकरा वर्षांच्या कालावधीत त्यांनी प्रामाणिकपणे आणि कठोर परिश्रमाने काम केले. ओम साई कलेक्शनचे मालक त्यांच्यावर पूर्ण वि...

कसला पैसा, कसली संपत्ती : कसलं पद? माणसाच्या जीवनात पैसा, संपत्ती आणि पद यांना खूप महत्त्व असतं असं आपल्याला वाटतं. आपण या गोष्टींच्या मागे धावतो, कधी स्वतःलाही विसरतो, तर कधी आपल्या माणसांनाही. पण जेव्हा मृत्यूचा क्षण येतो, तेव्हा या सगळ्याला काहीच अर्थ उरत नाही. मृत्यू हा ना श्रीमंत पाहतो, ना गरीब. तो ना उच्च पदावर असलेल्या व्यक्तीला वाचवतो, ना सामान्य माणसाला वेगळं वागवतो. मृत्यूच्या समोर सगळे समान असतात, सगळे शून्य होतात. मृत्यू हे आयुष्याचं अंतिम सत्य आहे, पण आपण ते कधी स्वीकारतच नाही. प्रत्येक दिवस जणू आपण अमर आहोत अशा भ्रमात आपण जगतो. "उद्या करू," "नंतर सांगेन," किंवा "कधीतरी वेळ काढेन" या विचारांत आपण आयुष्याचा खरा आनंद गमावतो. पण हे लक्षात ठेवा, कोणासाठीच 'उद्या' हा हमखास येईल याची खात्री नाही. 'आज' हाच आपल्याकडे असलेला खरा क्षण आहे. आयुष्य माणसांसोबतच खरं होतं. पैसा, संपत्ती, आणि पद यांपेक्षा महत्त्वाचं असतं प्रेमाने आणि आपुलकीने जपलेली नाती. तुमच्या जीवनात जर तुम्ही एखाद्याला प्रेमाने मिठी मारली नसेल, त्याचं कौतुक केल...

विश्वास: नात्यांचा आत्मा आयुष्यात विश्वासाला अत्यंत महत्त्व आहे. विश्वास म्हणजे तुमच्या हृदयातील एक असा धागा, ज्यावर तुमचं संपूर्ण जीवन आधारित असतं. कोणत्याही नात्याचा आधार असतो तो विश्वास, आणि तो एकच घटक आहे जो एखाद्या नात्याला खऱ्या अर्थाने टिकवतो. विश्वास हा एक अशी गोष्ट आहे, जी तुमच्या मनातील विचारांपेक्षा खूप अधिक मजबूत असते, जी तुम्हाला शारीरिक, मानसिक आणि भावनिक दृष्ट्या समृद्ध करते. विश्वास हा प्रत्येक नात्याचा सर्वात महत्त्वाचा घटक आहे. एखाद्या व्यक्तीवर विश्वास ठेवणं म्हणजे त्याच्या दोषांकडे दुर्लक्ष करणं, त्याच्यावर कायम विश्वास ठेवणं, आणि त्याची समर्थता कायम राखणं. जीवनात जरी एखाद्याशी नातं खूप मजबूत असलं तरी ते विश्वासाच्या पायावरच उभं राहतं. विश्वास चुकला की त्या नात्याचं अस्तित्व धोक्यात येतं. जणू काही, विश्वास आणि नातं एकमेकांची पूर्तता करणारी दोन शर्ती आहेत. विश्वास तोडला की नातं तुटतं, आणि ते कायमच. प्रेम आणि विश्वास हे दोन्ही एकत्र असतात. प्रेमावर विश्वास ठेवताना त्याच्या गोड अंशांमध्ये जास्त सुख असतं, परंतु ते एकतर विश्वासावर आधारित असतं किंवा त्याचा पाय...

एरंडोलचा आरोग्यदूत: माननीय रोशनभाऊ मराठे (आरोग्य सेवा हीच ईश्वर सेवा) एरंडोल शहराला नेहमीच प्रेरणादायी आणि समाजाला नवी दिशा देणाऱ्या व्यक्तिमत्त्वांची परंपरा लाभली आहे. अशाच थोर व्यक्तिमत्त्वांमध्ये एक नाव आवर्जून घ्यावे लागते – माननीय रोशनभाऊ मराठे. महाराष्ट्र राज्यातील लक्ष्य फाउंडेशनचे अध्यक्ष म्हणून त्यांनी आपल्या कार्यातून समाजासाठी आरोग्यसेवा हे खऱ्या अर्थाने ईश्वर सेवेचे रूप असल्याचे सिद्ध केले आहे. आज त्यांच्या वाढदिवसानिमित्त त्यांच्या प्रेरणादायी जीवनप्रवासाचा आढावा घेणे हे आमच्यासाठी गौरवाचे आहे. रोशनभाऊ मराठे यांची आरोग्यसेवा केवळ व्यवसाय नसून ती मानवतेची खरी सेवा आहे. त्यांच्या नेतृत्वाखाली लक्ष्य फाउंडेशनच्या माध्यमातून गरजूंसाठी आरोग्य शिबिरे, रक्तदान शिबिरे आणि वैद्यकीय मदतीची अनेक अभियानं राबवण्यात आली आहेत. गरजू रुग्णांच्या वेदना कमी करून त्यांच्या चेहऱ्यावर हसू फुलवणे हेच त्यांनी आपल्या जीवनाचे ध्येय मानले आहे. माननीय रोशनभाऊ मराठे हे फक्त आरोग्यसेवेमध्येच नव्हे, तर आपल्या साधेपणामध्येही महान आहेत. “मानव सेवा हीच खरी ईश्वर सेवा” या तत्त्वावर चालत त्यांनी ...

बाप आणि मुलगी : न बोललेलं नातं बाप आणि मुलीचं नातं म्हणजे अबोल भावनांची एक अतूट गाठ. बापाच्या आयुष्यात मुलगी हा त्याचा जीव आणि श्वास असतो. तिला मात्र बाप हा तिच्या आयुष्याचा आधारस्तंभ, तिचं बळ वाटतं. मात्र हे नातं कधीच शब्दांत व्यक्त होत नाही. ते कृतीतून, नजरेतून आणि अबोल संवादातून उलगडतं. मुलगी जेव्हा वडिलांच्या घरी येते, तेव्हा ती नेहमीच हक्काने वावरते. तिचं हसणं, खेळणं, वडिलांशी गप्पा मारणं यामध्ये ती स्वतःला जगातील सर्वात सुरक्षित ठिकाणी समजते. संसारात कितीही गुंतली असली तरी बापाचं घर तिच्यासाठी आश्रयस्थान असतं. कोणत्याही परिस्थितीत ती ठामपणे सांगते, "हे माझ्या बापाचं घर आहे," आणि या शब्दांत तिच्या मनाचा अभिमान झळकतो. मात्र या घराचा खरा आधारस्तंभ म्हणजे तिचे वडील. ज्या दिवशी बाप या जगाचा निरोप घेतो, त्या दिवशी मुलीच्या आयुष्यात एक मोठी पोकळी निर्माण होते. ती जेव्हा पुन्हा वडिलांच्या घरी येते, तेव्हा ती आपल्या अश्रूंनी त्या घराच्या शून्यतेची जाणीव करून देते. ती इतक्या जोराने रडते की नातेवाईकांना लगेच समजतं, "मुलगी आली आहे." त्या अश्रूंच्या मागे तिच्या...

स्वप्नांच्या मार्गावरचा प्रकाश: गोविंद प्रसाद आणि दीपेश कुमारी भरतपूर, राजस्थानमधील एका लहानशा खोलीत सात जणांचे कुटुंब राहायचे. त्या घरातील प्रत्येक कोपरा गोविंद प्रसाद यांच्या कष्टांची आणि त्यागाची साक्ष देत होता. एका कोपऱ्यात ठेवलेली गॅसची शेगडी त्यांचा उपजीविकेचा आणि स्वप्नांना आकार देणारा आधार बनली होती. त्या शेगडीवरच ते रोज पकोडे तळून कुटुंबाचा उदरनिर्वाह करत असत. गेल्या पंचवीस वर्षांपासून गोविंद प्रसाद यांचा हा व्यवसाय कुटुंबाच्या गरजा भागवण्याचे आणि त्यांच्या मुलांच्या शिक्षणाचे साधन बनला होता. अत्यंत कठीण परिस्थितीतही त्यांच्या डोळ्यांत नेहमीच मुलांच्या उज्ज्वल भविष्याची स्वप्ने दिसायची. स्वतःच्या गरजा पूर्ण न करता त्यांनी आपले संपूर्ण जीवन मुलांसाठी समर्पित केले. आर्थिक संकटांचा सामना करताना त्यांनी कधीही हार मानली नाही. त्यांच्या मुलांनीही त्यांच्या कष्टांचा मान राखत शिक्षणासाठी अपार मेहनत घेतली. त्या छोट्याशा घरात मोठी स्वप्ने फुलत होती. त्यांची मोठी मुलगी दीपेश कुमारी हिचा प्रवास अत्यंत प्रेरणादायी आहे. मर्यादित साधनं, आर्थिक अडचणी, आणि प्रतिकूल परिस्थिती असूनही...

दोस्त म्हणजे काय ? दोस्त म्हणजे केवळ एक व्यक्ती नाही, तर एक असा विश्वास, एक असा धागा जो आपल्याला आपल्या जीवनाच्या प्रत्येक वळणावर धीर देतो. मित्र म्हणजे तो जो आपल्याला आपले असं होण्यासाठी, आपल्या उणीवांना स्वीकारण्यासाठी आणि आपल्या क्षमतांच्या पलीकडे जाऊन अधिक मोठं काही साधण्यासाठी प्रोत्साहन देतो. दोस्त म्हणजे तो जो केवळ तुमच्याशी हसत नाही, तर तुमच्याबरोबर दुःखी होऊन तुमचं दुःख वाटून घेतो. तुम्ही ज्या क्षणी कमजोर असता, तोच मित्र तुमचं खंबीरपणे साथ देतो. कधी कधी, ते शब्दांनी न करता, फक्त एक हलक्या हाताने दिलेली थाप किंवा एक हलका गोड हसू, हेच आपल्याला आयुष्याचं खरं अर्थ शिकवते. आपल्या मित्रांची किंमत तेव्हा लक्षात येते, जेव्हा आपल्याला एकटं वाटायला लागतं. मित्र म्हणजे तो आकाशातील तो तारा, जो अंधारात आपल्याला मार्ग दाखवतो. ज्या वेळी आपल्याला आपलं अस्तित्व विसरून जातं, तेव्हा एक मित्रच आपल्याला त्याच प्रेमाने आणि विश्वासाने परत उभं करतो. दोस्त म्हणजे केवळ हसण्याचे साथीदार नाही, तर जीवनाच्या धुंदीत, कठीण प्रसंगात आणि वेदनांमध्ये सुद्धा, एक समजून घेणारा, एक आधारभूत असतो. त्याच्य...

रुग्णसेवा हेच धर्म: डॉ. गिरीश चौधरी यांना वाढदिवसाच्या हार्दिक शुभेच्छा साधेपणात मोठेपण दडलेले असते आणि हे मोठेपण कुठल्याही तडजोडीशिवाय लोकसेवेसाठी वाहून घेण्यात दिसून येते. अशीच एक आदर्श व्यक्ती म्हणजे डॉ. गिरीश चौधरी, जे रुग्णसेवेला ईश्वरसेवेचा दर्जा देऊन रुग्णांच्या आरोग्यासाठी आपले संपूर्ण जीवन समर्पित करतात. डॉ. गिरीश चौधरी हे साध्या जीवनशैलीचे एक अनुकरणीय उदाहरण आहेत. कोणताही दिखावा, अभिमान किंवा व्यक्तिगत लाभाची इच्छा नसलेले हे व्यक्तिमत्त्व केवळ रुग्णसेवेच्या माध्यमातून लोकांच्या हृदयात आपले स्थान निर्माण करते. “रुग्णांचे दुःख पाहून स्वस्थ बसणे मला शक्यच नाही,” असे ते नेहमीच म्हणतात. रुग्णालयात येणाऱ्या प्रत्येक रुग्णाला आपुलकीने समजून घेणे, त्यांच्या समस्या जाणून त्यांना आधार देणे, हे त्यांच्या स्वभावाचे वैशिष्ट्य आहे. रात्र असो वा दिवस, एखाद्या रुग्णाला गरज भासली तर त्यांच्या दाराची कडी उघडण्यासाठी ते नेहमी तत्पर असतात. ते २४ तास रुग्णांच्या सेवेत कार्यरत असतात. केवळ वैद्यकीय उपचार देणेच नव्हे, तर गरजूंना औषधोपचार, सल्ला आणि प्रसंगी आर्थिक मदत करून माणुसकीचे दर्शन...

नात्यांचे महत्त्व समाजात नाती माणसांच्या जीवनाला आधार देणारी असतात. प्रेम, आदर, आणि आपुलकी या भावनांमुळे नाती अधिक दृढ होतात. परंतु काही व्यक्ती अशा असतात, ज्यांना नात्यांची किंमत कळत नाही. अशा लोकांसाठी नाती ही केवळ औपचारिकता असते. तुम्ही त्यांना कितीही आपुलकीने फोन करा, कितीही काळजी घ्या, तरीही ते तुमच्या फोनला उत्तर देत नाहीत. अशा व्यक्तींना बहुधा स्वतःचा गर्व, अहंकार, किंवा स्वतःच्या महत्वाकांक्षांचीच अधिक पर्वा असते. अशा लोकांसाठी नाती म्हणजे केवळ उपयोगापुरती असलेली वस्त्रं. गरज संपली की त्यांचे रूपही बदलते. अशा व्यक्ती तात्पुरत्या प्रेमाचे नाटक करतात आणि नंतर आपल्यापासून दूर निघून जातात. तुम्ही त्यांना कितीही मान द्या, त्यांच्या पायांवर डोके ठेवा, तरीही त्यांच्या वागण्यात काहीच फरक पडत नाही. कारण त्यांच्या मनात आपल्यासाठी खरी आपुलकी नसते. परंतु समाजात अशीही काही माणसं असतात, ज्यांची आर्थिक परिस्थिती जरी साधी असली, तरी त्यांची मने मात्र खूप श्रीमंत असतात. अशा लोकांकडे तुम्ही प्रेमाने आणि आपुलकीने वागलात, तर ते तुमच्या आयुष्याचा अविभाज्य भाग बनतात. त्यांच्या मनातील प्रे...

स्व. सजन महादू नन्नवरे : संघर्षातून उभे राहिलेले प्रेरणादायी जीवन जीवन म्हणजे सतत वाहणारा प्रवाह, संघर्ष आणि यशाचा संगम. या प्रवाहात आपल्या जीवनाला अर्थ देत समाजाला प्रेरणा देणारे व्यक्तिमत्त्व म्हणजे स्वर्गीय सजन महादू नन्नवरे. दादा म्हणून परिचित असलेले सजनराव नन्नवरे हे केवळ त्यांच्या कुटुंबासाठीच नव्हे, तर संपूर्ण समाजासाठी एक आदर्श होते. ९ जुलै १९४६ रोजी बांभोरी प्रचा या छोट्या गावात एका गरीब कुटुंबात जन्मलेल्या सजनरावांचे बालपण अतिशय खडतर परिस्थितीत गेले. वडील गावात साध्या कामगाराचे काम करत असल्याने कुटुंबाची आर्थिक स्थिती अत्यंत हलाखीची होती. अशा परिस्थितीतही शिक्षणाची आवड जोपासणारे सजनराव हे घरातील सर्वांत लहान मुलगा होते. प्रवासाची साधने उपलब्ध नसल्यामुळे बांभोरी ते जळगाव हा प्रवास पायी करून त्यांनी आपले ११वी पर्यंतचे शिक्षण पूर्ण केले. शिक्षणासाठी घेतलेली ही मेहनत आज अनेकांसाठी प्रेरणादायी ठरते. १९७२ साली पाटबंधारे खात्यात अनुरेखक या पदावर नोकरीला लागल्यानंतर सजनरावांनी आपल्या प्रामाणिक आणि कर्तव्यनिष्ठ सेवेमुळे सर्वत्र आदर मिळवला. जळगाव, एरंडोल, कासोदा, आणि भडगाव ...

मी म्हणजे कोण? अहंकाराचा विनाश "मी" हा शब्द जरी लहान असला, तरी तो माणसाच्या संपूर्ण अस्तित्वाला आकार देणारा आहे. प्रत्येकाच्या मनात "मी" नावाचा एक आवाज असतो, जो त्याला स्वतःच्या अस्तित्वाची जाणीव करून देतो. हा "मी" जर आत्मभान असतो, तर तो माणसाला योग्य दिशेने नेतो, पण जर तो अहंकाराच्या रूपात प्रकट झाला, तर तो माणसाला विनाशाकडे नेतो. अहंकार माणसाला संकुचित करतो. "मीच सगळं काही," "माझ्याशिवाय काहीच शक्य नाही," अशा विचारांनी तो स्वतःभोवती एक भिंत उभी करतो. ही भिंत त्याला इतरांपासून दूर नेते. माणसाच्या जवळ असलेली माणसं हळूहळू दूर होऊ लागतात, कारण त्या अहंकारात माणुसकी हरवते, आपुलकी हरवते. अहंकाराने माणूस स्वतःच्या यशाचा कैदी बनतो. तो स्वतःच्याच कर्तृत्वाने एवढा भारावून जातो की इतरांच्या योगदानाकडे दुर्लक्ष करतो. पण जेव्हा वेळ प्रतिकूल होते, तेव्हा त्याला आधार देणारे हात मागे हटतात. ज्यांच्यासाठी तो मोठा बनण्याचा प्रयत्न करत होता, तीच माणसं त्याच्यावर टीका करतात, त्याच्या अपयशाचं स्वागत करतात. इतिहासही याला अपवाद नाही. रावणाचा अहं...

"दिलखुलास संवाद: जीवनाचे औषध" आयुष्यात कधी कधी आपल्याला वाटतं की आपलं मन भारी झालंय, आपल्या विचारांनी गोंधळ निर्माण झालाय आणि त्यातून सुटका होणं कठीण आहे. अशा वेळेस आपल्याला फार काही नको असतं—केवळ एक वाऱ्याची हलकी झुळूक, एक गोड शब्द, किंवा एक हृदयस्पर्शी संवाद. एक छोटा, दिलखुलास संवाद, जो पाच मिनिटांचाही असू शकतो, तो आपल्याला मानसिक शांती, आनंद आणि सुख देऊ शकतो. कधी कधी आपण आपल्या रोजच्या जीवनात इतके व्यस्त होतो की, आपल्याला जवळच्या व्यक्तींशी दिलखुलास संवाद साधायला वेळच मिळत नाही. पण खरे सांगायचं तर, हे संवाद आपल्या शारीरिक आणि मानसिक स्वास्थ्यासाठी अत्यंत महत्त्वाचे असतात. आपण कितीही तणावग्रस्त असलो तरी, आपल्या जवळच्या व्यक्तीशी साधलेला एक साधा संवाद त्याच तणावापासून मुक्ती देतो. हा संवाद आपल्या मनातील दुःख, चिंता आणि अज्ञात भीतीला दूर करतो. त्याच्यामुळे आपल्याला शांती मिळते, आपला आत्मविश्वास वाढतो, आणि आयुष्याला पुन्हा एक सकारात्मक दिशा मिळते. पाच मिनिटांची चर्चा केवळ शब्दांचा आदान-प्रदान नसतो; ती एक गोष्ट असते जी आपल्या मनाशी जोडलेली असते. ज्या व्यक्तीला आपण आ...

आदर्श डॉक्टर: स्व. डॉ. कपूरचंदजी गंगाबिसनजी बिर्ला स्व. डॉ. कपूरचंदजी गंगाबिसनजी बिर्ला हे नाव उच्चारले की डोळ्यांसमोर येते एक साधी राहणीमान असलेली, पण माणुसकीने परिपूर्ण, समर्पणभावनेने झगडणारी व्यक्ती. 13 मार्च 1943 रोजी जन्मलेले हे महान व्यक्तिमत्त्व 30 नोव्हेंबर 2023 रोजी आपल्यातून निघून गेले, पण त्यांच्या कार्याचा सुवास अजूनही कायम आहे. डॉ. बिर्ला यांनी 1966 साली शिरपूर येथे वैद्यकीय अधिकारी म्हणून आपली सेवा सुरू केली. त्यानंतर तीन वर्षे धुळे मध्यवर्ती कारागृहातील दवाखान्यात काम केले आणि पुढे यावल येथे सात वर्षे सेवा दिली. मात्र, त्यांचे खरे योगदान एरंडोलमधील 14 वर्षांच्या सेवेतून लोकांच्या हृदयात कोरले गेले. स्व. मुकुंदसिंगजी परदेशी यांच्या साथीने एरंडोलमध्ये ग्रामीण रुग्णालय उभारण्यामध्ये त्यांनी मोलाची भूमिका बजावली. सरकारी दवाखान्यात काम करताना त्यांनी रोज 200 ते 250 रुग्णांवर उपचार केले. जात, धर्म, आर्थिक स्थिती यांचा कधीही विचार न करता त्यांनी प्रत्येक रुग्णाला आपल्या परीने मदत केली. "जो दे त्याचं भलं, जो न दे त्याचंही भलं" या तत्त्वानुसार त्यांनी आपले ज...

जितके मोठे मन, तितके सोपे जीवन जीवनाच्या प्रवासात अनेक माणसं आपल्याला भेटत असतात. प्रत्येकाची स्वभाव वैशिष्ट्यं, वागणं, बोलणं वेगवेगळं असतं. काही व्यक्तींचं व्यक्तिमत्त्व इतकं छान असतं की आपल्याला ते मनापासून चांगले वाटतात. त्यांची गुणवत्ता, त्यांचं प्रामाणिकपण, आणि सगळ्यांसाठी त्यांनी केलेलं योगदान पाहून आपण भारावून जातो. मात्र, अशा चांगुलपणाची दृष्टी ज्याच्याकडे असते, ती व्यक्ती खरंच श्रेष्ठ असते. आपल्या सभोवतालच्या लोकांमध्ये चांगल्या गोष्टी शोधण्याची आणि त्यांना प्रामाणिकपणे कौतुकाने स्वीकारण्याची दृष्टी मोठ्या माणसांचं लक्षण आहे. अनेकदा लोकांच्या चुकांवर, कमतरतांवर बोट ठेवणारे खूप सापडतात, पण कुणाच्या व्यक्तिमत्त्वात चांगुलपणा शोधणं आणि तो मान्य करणं हा मोठेपणाच आहे. जीवन सोपं आहे, पण आपण तेच गुंतागुंतीचं बनवतो. दुसऱ्याच्या चुका दाखवून आपलं श्रेष्ठत्व सिद्ध करण्याचा प्रयत्न करतो, पण खरं समाधान दुसऱ्यातला चांगलेपणा पाहण्यात आहे. दुसऱ्यांना प्रेरणा देण्याचं कार्य करताना आपलं मन शांत आणि समाधानकारक राहतं. ज्याचं मन मोठं असतं, त्याला कोणत्याही छोट्या गोष्टींनी त्रास होत ना...

रागीट माणसाचं प्रेम: कठोरतेमागचं कोमल मन रागीट स्वभावाच्या व्यक्ती आपल्या आयुष्यात अनेकदा येतात. त्यांचं कठोर वागणं, झटक्यात उत्तर देणं आणि छोट्या-छोट्या गोष्टींवर चिडणं पाहून आपण त्यांच्यापासून दूर राहण्याचा विचार करतो. परंतु त्यांच्या कठोर वर्तनामागे दडलेलं प्रेमळ आणि कोमल मन आपण ओळखत नाही. राग हा पाणी उकळल्याप्रमाणे असतो—त्याला थोडा वेळ दिला की तो शांत होतो. रागीट स्वभाव असलेल्या व्यक्तींचं वैशिष्ट्य असतं की, त्यांच्या मनात कपट, खोटेपणा किंवा दुटप्पीपणा नसतो. त्या व्यक्ती जे बोलतात ते मनापासून बोलतात. त्यांचे शब्द कधीकधी कठोर वाटतात, पण त्यामागचं प्रेम मात्र निखळ आणि खरं असतं. रागीट माणसाचं प्रेम हे त्यांच्या कृतीतून दिसतं. ते मिठीतून किंवा गोड शब्दांतून व्यक्त होत नाही, तर त्यांची काळजी, संरक्षणाची भावना, आणि आपल्यासाठी असलेली तळमळ यातून जाणवतं. आपण एखादी चूक केली, तर ते आपल्याला चिडून समजावतात. पण त्यांच्या या वागण्यामागे आपल्यावर असलेली त्यांची आपुलकी आणि काळजी दडलेली असते. रागीट स्वभावाच्या व्यक्ती प्रामाणिक असतात. गोड बोलण्यापेक्षा सत्य सांगण्यावर त्यांचा अधिक भर अस...

विशाल छबिलाल चौधरी: संघर्ष, जिद्द, आणि यशाची प्रेरणादायी गाथा प्रत्येक साध्या कुटुंबात जन्मलेल्या व्यक्तीची एक अशी कहाणी असते जी कधी संघर्षांची, कधी कष्टांची, तर कधी स्वप्नांच्या उडण्याची असते. जळगाव शहरातील विशाल छबिलाल चौधरी यांच्या जीवनाची कथा देखील अशीच आहे. एक सामान्य कुटुंब, त्यात अचानक आलेलं आर्थिक संकट, पण त्या संकटातून मार्ग काढण्यासाठी कुटुंबाच्या एकजुटीने उभारलेला संघर्ष आणि त्या संघर्षातून मोठं यश मिळवण्याची त्यांची जिद्द, हे सारं त्यांच्या आयुष्याला एक वेगळं वळण देऊन जातं. विशाल यांचे वडील एका कंपनीत काम करत होते. त्याच कंपनीने काम बंद केल्यामुळे कुटुंबावर मोठं संकट आलं. परिस्थिती हाताळण्यासाठी त्यांच्या वडिलांनी जे काम मिळेल ते स्वीकारलं, तर त्यांच्या आईने घर सांभाळण्यासाठी ट्युशन घेण्यास सुरुवात केली. आई-वडिलांनी केलेले कष्ट आणि त्याग विशाल यांच्या मनावर लहानपणा पासूनच खोलवर परिणाम करत होते. त्या छोट्या वयातच त्यांनी ठरवलं होतं की आपण या परिस्थितीतून कुटुंबाला बाहेर काढायचं आणि आपल्या आई-वडिलांना अभिमान वाटेल असं काही तरी करायचं. त्यांच्या जीवनात शिक्षण हीच त...

स्वतःची चूक ओळखण्याची कला: आयुष्य बदलण्याचा मार्ग या जगात कितीही संपत्ती, यश, किंवा प्रतिष्ठा मिळवली तरी स्वतःची चूक ओळखणं ही एक कठीण गोष्ट आहे. दुसऱ्यांच्या चुका शोधून त्यावर टीका करणारे अनेकजण असतात, परंतु स्वतःच्या चुका मान्य करण्याची तयारी फार कमी लोकांमध्ये दिसून येते. अहंकार आणि स्वतःच्या विचारांवरील अतीविश्वासामुळे आपल्याला आपल्या चुका जाणवत नाहीत. परंतु, ज्या क्षणी आपण आपल्या चुका समजून घेतो आणि त्या सुधारायला सुरुवात करतो, त्या क्षणी आयुष्याचा खरा बदल घडायला लागतो. स्वतःची चूक ओळखणं म्हणजे आत्मपरीक्षणाची पहिली पायरी. ज्या माणसाला स्वतःच्या चुका उमगतात, तोच खऱ्या अर्थाने स्वतःला सुधारतो आणि समाजासाठीही प्रेरणादायी ठरतो. चुकांची जाणीव होणं म्हणजे नव्या दिशेने पुढे जाण्याची तयारी करणं. ही तयारी माणसाला अधिक समंजस, सहनशील, आणि जबाबदार बनवते. आयुष्यातील अनेक अडचणी आणि वादळं टाळता येऊ शकतात, जर आपण आपल्या कृतींमध्ये संयम आणि शहाणपणा ठेवला. आपण चालताना विचारपूर्वक पाऊल टाकलं, बोलताना योग्य शब्दांची निवड केली, बघताना सकारात्मक दृष्टिकोन ठेवला, आणि ऐकताना संयम दाखवला, तर जी...

खाकी वर्दीचा अभिमान: रवींद्र रामचंद्र पाटील नेरी दिगर, तालुका जामनेर येथे एका साध्या मध्यमवर्गीय कुटुंबात जन्मलेले रवींद्र रामचंद्र पाटील हे खाकी वर्दीच्या शौर्य, प्रामाणिकता आणि कर्तव्यनिष्ठेचे जिवंत प्रतीक होते. त्यांच्या वडिलांनी पोलीस खात्यात केलेल्या प्रामाणिक सेवेतून खाकी वर्दीला मिळालेला सन्मान त्यांच्या बालमनावर लहानपणापासूनच कोरला गेला होता. खाकी वर्दीबद्दलची ओढ आणि समाजासाठी काही करण्याची तळमळ त्यांनी मनाशी पक्की बांधली होती. रवींद्र पाटील यांनी कठोर परिश्रम आणि सातत्यपूर्ण प्रयत्नांतून पोलीस दलात स्थान मिळवले. पोलीस दलात कार्यरत झाल्यानंतर त्यांनी आपल्या कर्तव्यदक्षतेने आणि प्रामाणिक वर्तनाने एक आदर्श अधिकारी म्हणून स्वतःची ओळख निर्माण केली. सहायक पोलीस उपनिरीक्षक या पदावर कार्यरत असताना त्यांनी अनेक कठीण प्रसंगांना तोंड दिले. 1997 साली बामणोद येथे कर्तव्य बजावत असताना त्यांच्या आणि सहकाऱ्यांवर प्राणघातक हल्ला झाला. या प्रसंगात त्यांनी अतुलनीय धैर्य दाखवत सहकाऱ्यांना वाचवण्याचा आटोकाट प्रयत्न केला. जरी त्यांच्या सहकाऱ्याला प्राण गमवावे लागले, तरी पाटील यांनी स्वत...